Medytacja dotykowa

W czasie katechezy uczniowie słuchają, patrzą, czytają, piszą, mówią. Dlaczego mają nie dotykać? Ten zmysł człowieka zaniedbany jest w katechezie a wykorzystanie go otworzyć może ciekawe perspektywy.

Pomysł medytacji dotykowej zaczerpnięty został z książki A. Höfer, Pismo święte miejscem spotkania Boga z człowiekiem. Podręcznik metodyczny katechezy biblijnej, Poznań 1998. Przytoczmy najpierw obszerniejszy cytat.

"1. Wybieram (...) obraz (...) uzdrowienie sparaliżowanego. Proszę uczestników, aby wyciągnęli prawą rękę i palcem wskazującym obwiedli kontury osób na obrazie. Powinni postępować za każdym impulsem, odkrywać te linie, które przedstawiają kontakt Jezusa ze sparaliżowanym i rysować je wielokrotnie w powietrzu. Wszystko to, co odkrywa oko, winni zatem odkryć również palcem.

2. W kolejnym etapie uczestnicy "zamieniają" swój palec wskazujący w rylec, a lewą powierzchnię ręki w blaszkę aluminiową, na której rylec ten graweruje obraz widziany oczyma. Każdy, to tak zrobi, będzie zaskoczony, jakie odkrycia czyni współgranie oka i palca. Nikt nie może uniknąć "dotknięcia" spowodowanego wygrawerowaniem obrazu na powierzchni ręki. Nie jest konieczne, aby uczeń mówił o tych doświadczeniach. Śmiechy i "zakłócenia" są raczej wyrazem tego, że uczniowie poczuli się poruszeni.

Jako dalszą możliwość całościowego oglądania obrazu proponuję na przykład obraz uzdrowienia pochylonej kobiety (...). Oglądam obraz i myślę - jedna z moich rąk (która?) przedstawiałaby, jak w teatrze lalek, Jezusa, a druga pochyloną kobietę. Tworzymy najpierw scenę rękoma, wzorując się na kolorowym obrazie, a więc statycznie. Nauczyciel może wtedy albo przypomnieć przebieg wydarzenia, albo, jeśli ono jest mało znane, powoli z długimi przerwami opowiedzieć je. Uczestnicy odgrywają przebieg historii swoimi rękoma. Także tutaj należy liczyć się z tym, że może zdarzyć się poruszenie jako pozorne zakłócenie. Tę biblijną "grę lalek" można przedstawić z udziałem nieograniczonej liczby osób." (K. Zisler, Dochodzenie do obrazów. Aby obrazy zaczęły mówić..., w: A. Höfer, Pismo święte miejscem spotkania Boga z człowiekiem. Podręcznik metodyczny katechezy biblijnej, Poznań 1998, s. 35)

Na podstawie tej inspiracji można stworzyć następujące rodzaje medytacji dotykowej, czasami można je będzie łączyć w pewne sekwencje:

• "Badanie dotykiem" - Uczniowie pracują nad dużym obrazem powieszonym z przodu klasy. Badają go obrysowując w powietrzu kontury. Mają to robić jak najbardziej dokładnie i starannie - czego "dotknie" oko to również winno być "dotknięte" przez palec. Praca może być bardziej samodzielna - jedna instrukcja na początku lub bardziej sterowana - medytacji towarzyszyć będzie szereg krótkich instrukcji (podpowiedzi) katechety. Inną wersją tego rodzaju medytacji jest praca z obrazem, który uczeń ma przed sobą na kartce czy w podręczniku. Tu kontakt z obrazem jest bardziej bezpośredni.
• "Rysowanie" - Może być kontynuacją poprzedniego rodzaju medytacji dotykowej. Poznany rysunek przenosimy palcem na inny materiał - może to być powietrze, może to być czysta kartka, może to być (i jest to wydaje się szczególnie mocne doświadczenie) własne ciało lub ciało sąsiada (dłoń, plecy, policzek, czoło). Ważna jest roztropność w proponowaniu dotykania innego ciała - unikać należy sytuacji mogących budzić zawstydzenie, niezdrowe seksualne reakcje, czy (najczęściej) śmiech i rozproszenie.
• "Przemalowywanie" - Jest jakąś formą stworzenia "na niby" - kreowania nowej, lepszej rzeczywistości. Tym razem palec (czy cała dłoń) staje się pędzlem. Materiałem do malowania, jednym z możliwych, jest badany wcześniej rysunek - może to być "poprawianie rysunku" według swojej własnej koncepcji, zamalowywanie tego co złe, poprawianie, polepszanie. Materiałem do przemalowywania może stać się także twarz sąsiada (należy pamiętać o uwagach z poprzedniego podpunktu), której staramy się nadać lepsze cechy, upodobnić ją do Chrystusa, postaci apostoła czy świętego.
• "Teatr lalek" - dłonie katechizowanych wchodzą w rolę postaci. Mogą to być postacie widziane wcześniej na obrazie lub usłyszane w czasie katechezy. Dłonie mogą odegrać całe scenki, wchodzić ze sobą w interakcje, dotykać się. Ciekawym doświadczeniem może być np. odegranie momentu spotkania Ojca z Synem Marnotrawnym, gdy wpadają sobie w ramiona.

Wydaje się, że medytacja dotykowa stwarza dużą szansę na wewnętrzne poruszenie uczniów, ożywienie omawianych wydarzeń biblijnych czy życiowych sytuacji, pozwala łatwiej je zapamiętać i zinterioryzować.

Jest jednak metodą trudną - zwłaszcza w pewnych swoich wariantach - nie dającą się stosować we wszystkich grupach i sytuacjach.

Chrześcijański Serwis Promocyjny