ks. Zbigniew Paweł Maciejewski

Scenka dramowa

W czasie katechezy odgrywane są niekiedy scenki, w której uczniowie mają pewne role i przedstawiają je z pamięci lub improwizując. Nazywane są one niekiedy dramą - czy słusznie? Odpowiadając na to pytanie zastanówmy się nad tym dlaczego katecheta posługuje się scenką. Jednym z motywów może być chęć utrwalenia w pamięci dziecka jakiejś historii, wydarzenia, sceny biblijnej. Często jest tak, że jakiś tekst jest czytany (np. z podziałem na role), potem oglądany jest jakiś obraz ilustrujący tekst (czasem fragment video), niekiedy katecheta dysponuje jakimś nagranym słuchowiskiem, które jest dodatkowym działaniem na zmysły, wreszcie odgrywana jest scenka, która jest kolejną próbą utrwalenia pewnych treści. Wydaje się, że w takich przypadkach scenka ma charakter ilustrujący, utrwalający i nie jest dramą. Oczywiście nie jest to żadne przestępstwo - taka scenka ma swoją wartość. Należałoby jedynie unikać określeń "scenka dramowa" a pozostać przy samym określeniu "scenka" lub ewentualnie używać terminów "scenka ilustrująca", "scenka teatralna".

Jeśli jednak scenka ma służyć pogłębieniu tematu, wydobyciu ukrytych znaczeń, refleksji nad pewnymi prawdami, przeżyciu i przemianie, to scenka zaczyna nabierać charakteru dramy i można wtedy poprawnie użyć terminu "scenka dramowa". W takiej scence można wejść bardziej w świat fantazji, wyobrażeń (np. przedstawić spotkanie po trzech latach Samarytanina i kapłana, który mu nie udzielił pomocy) bo celem jest odkrywanie pewnych ogólnych prawd a nie rekonstrukcja pewnego jednostkowego faktu.

Mogą zaistnieć sytuacje, gdy sama scenka bardzo silnie oddziała na obserwatora i dokona w nim przemiany. Na pewno też scenka dramowa mieć będzie (przynajmniej w niektórych sytuacjach) walory ilustrujące czy utrwalające. Ważne jednak, planując działania na katechezie, zdać sobie sprawę - o co głównie nam chodzi.

Scenka musi trzymać się realiów, faktów, które znamy. Fantazjowanie w scence może tylko uzupełniać pewne luki a uzupełnienie musi mieć charakter prawdopodobieństwa.

W scence dramowej można pójść w innym kierunku - można odwracać sytuacje (np. ojciec przegania marnotrawnego syna), dopowiadać historie (wspomniane wyżej spotkanie po latach Samarytanina i kapłana) bądź wymyślać coś zupełnie nowego.

Przygotowując scenkę dramową należy pamiętać o następujących sprawach:

1. W klasycznej scence dramowej musi wystąpić zgoda na fikcję (rozumie się przez to nastawienie uczestników na traktowanie scenki "jak gdyby" działa się ona naprawdę).
2. Uczestnicy wchodzą w rolę - improwizują w ramach przyjętych ram, jakie tworzą się przez ustalenie charakteru, sposobów działania, wartości jakie reprezentuje grana postać.
3. Potrzebne jest zrozumienie przez uczestników różnic między teatrem a dramą. Drama nie może być popisem dla innych.
4. Drama musi zawierać w sobie konflikt, problem, napięcie.
5. Scenka dramowa posiada zakończenie, konflikt, problem, napięcie zostaje rozwiązane (nie musi być to rozwiązanie poprawne - po prostu scenka musi się jakoś wyraźnie zakończyć, nie można mieć wątpliwości, że właśnie "zapadła kurtyna", nie może się scenka skończyć "na niczym").
6. Po zakończeniu scenki musi nastąpić "wyjście z roli", "odczarowanie".
7. Scenka dramowa musi być następnie poddana jakiejś formie refleksji (czas do przemyślenia, "mocne" pytanie, rozmowa), winna być "pociągnięta dalej" .

Trudnością w realizacji scenek dramowych mogą być zahamowania uczniów, którzy lękać się będą reakcji kolegów, ocen, komentarzy i wyśmiania. Inną trudnością jest trudne do pokonania nastawienie na sukces, na pokazanie jakim się jest aktorem. Myślenie o tym "jak wypadnę" może przytłumić bądź zniszczyć oddziaływanie dramy na wnętrze. Scenki dramowe, zwłaszcza trudniejsze, muszą mieć pewną podbudowę, bazują na trenowaniu pewnych sprawności - odgrywaniu różnych wprawek i przeżywaniu ćwiczeń dramowych.